Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh và cách kiểm soát khoa học

Trong suốt thai kỳ, nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh thường xuất phát từ nhiều yếu tố như thay đổi nội tiết, chế độ ăn uống chưa cân đối hoặc lối sống ít vận động. Việc tăng cân quá nhanh không chỉ khiến mẹ bầu cảm thấy nặng nề, mệt mỏi mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe của mẹ và thai nhi. Hiểu rõ nguyên nhân và biết cách kiểm soát hợp lý sẽ giúp mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh, an toàn.

>>> Xem thêm: Vì sao không được bước qua chân bà bầu

Mức tăng cân nặng chuẩn của mẹ bầu trong suốt thai kỳ

Theo khuyến nghị từ các chuyên gia dinh dưỡng, mức tăng cân lý tưởng trong thai kỳ được xác định dựa trên chỉ số khối cơ thể (BMI) của mẹ trước khi mang thai. Cụ thể:

• Mẹ bầu có BMI bình thường (18,5 – 24,9): Nên tăng từ 11,5 – 16kg trong suốt thai kỳ.
• Mẹ bầu nhẹ cân (BMI dưới 18,5): Nên tăng từ 12,5 – 18kg.
• Mẹ bầu thừa cân (BMI từ 25 – 29,9): Mức tăng cân khuyến nghị là 7 – 11,5kg.
• Mẹ bầu béo phì (BMI trên 30): Chỉ nên tăng khoảng 5 – 9kg.

Việc điều chỉnh mức tăng cân phù hợp với BMI giúp mẹ bầu giảm thiểu nguy cơ gặp các biến chứng như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật hoặc sinh non.

Ngoài ra, mức tăng cân cũng sẽ thay đổi theo từng giai đoạn của thai kỳ:

• Tam cá nguyệt thứ nhất (3 tháng đầu): Mẹ bầu thường tăng khoảng 1 – 2kg. Tuy nhiên, một số mẹ có thể tăng ít hơn nếu bị ốm nghén.
• Tam cá nguyệt thứ hai (tháng thứ 4–6): Đây là giai đoạn thai nhi phát triển mạnh mẽ, mẹ bầu nên tăng thêm khoảng 4 – 5kg.
• Tam cá nguyệt thứ ba (tháng thứ 7–9): Thai nhi đạt tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, mẹ bầu có thể tăng thêm 5 – 6kg.

>>> Xem thêm: Thực đơn cho bà bầu 3 tháng đầu

Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh

Trong quá trình mang thai, việc tăng cân là điều tất yếu và cần thiết để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi. Tuy nhiên, nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau và nếu không kiểm soát tốt, nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

1. Chế độ ăn uống thiếu khoa học là nguyên nhân khiến mẹ bầu tăng cân nhanh

Chế độ ăn uống không hợp lý là nguyên nhân hàng đầu khiến mẹ bầu tăng cân nhanh. Nhiều mẹ có thói quen ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và tinh bột nhưng lại thiếu rau xanh và trái cây tươi. 

Thói quen ăn vặt, ăn đêm cũng làm tăng lượng calo nạp vào cơ thể, dẫn đến tích tụ mỡ thừa và tăng cân không kiểm soát. Ngoài ra, quan niệm “ăn cho hai người” khiến nhiều mẹ nạp năng lượng vượt quá nhu cầu thực tế của cơ thể.

>>> Xem thêm: Bầu 3 tháng đầu nên kiêng ăn gì?

2. Ít vận động, ngồi nhiều

Việc ít vận động, ngồi một chỗ quá lâu làm giảm khả năng đốt cháy năng lượng, khiến mẹ bầu dễ tăng cân nhanh. Ngược lại, duy trì các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga cho bà bầu sẽ giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả hơn trong thai kỳ.

>>> Xem thêm: Tư thế ngủ tốt cho bà bầu 3 tháng đầu

3. Thay đổi nội tiết tố và trao đổi chất

Sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ, đặc biệt là sự gia tăng hormone progesterone và estrogen, khiến cơ thể mẹ bầu tích nước và mỡ nhiều hơn. Bên cạnh đó, sự thay đổi về tốc độ trao đổi chất cũng làm cho cơ thể dễ dàng tích trữ năng lượng dưới dạng mỡ, từ đó dẫn đến việc tăng cân đột ngột.

4. Uống quá nhiều sữa bầu

Sữa bầu là nguồn dinh dưỡng cần thiết nhưng nếu sử dụng quá mức, đặc biệt là các loại sữa có hàm lượng đường cao, cũng sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì ở mẹ bầu. Việc dùng sữa bầu cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để phù hợp với nhu cầu từng giai đoạn thai kỳ.

>>> Xem thêm: Thực phẩm giàu sắt cho bà bầu

5. Yếu tố di truyền và tình trạng sức khỏe trước khi mang thai

Di truyền cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ tăng cân. Những mẹ bầu có tiền sử thừa cân, béo phì trước khi mang thai thường dễ tăng cân nhanh hơn. Ngoài ra, các bệnh lý như suy giáp, hội chứng buồng trứng đa nang hoặc việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm cũng có thể góp phần gây tăng cân trong thai kỳ.

6. Các yếu tố bình thường dẫn đến tăng cân

Mẹ bầu cũng cần hiểu rằng phần lớn sự tăng cân lành mạnh khi mang thai đến từ sự phát triển của thai nhi và các cơ quan hỗ trợ, không hoàn toàn là mỡ thừa. Trung bình, mức tăng cân được phân bổ như sau:

• Em bé: khoảng 3,5kg
• Nhau thai: 1–1,5kg
• Mô vú: 1–1,5kg
• Tăng lưu lượng máu: khoảng 2kg
• Dự trữ chất béo: 2,5–4kg
• Tăng trưởng tử cung: 1–2,5kg

Điều này cho thấy việc tăng cân trong thai kỳ là cần thiết, nhưng cần kiểm soát để đảm bảo tăng đúng mức và đúng cách.

Mẹ bầu tăng cân nhanh có sao không?

Nếu mẹ bầu tăng cân nhanh và vượt mức khuyến nghị, điều này có thể gây ra nhiều rủi ro nghiêm trọng cho cả mẹ và bé.

1. Nguy cơ tiểu đường thai kỳ khi bầu tăng cân nhanh

Một trong những mối lo lớn nhất khi mẹ bầu tăng cân nhanh là nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ. Đây là tình trạng rối loạn dung nạp glucose phát triển trong thai kỳ, làm tăng nguy cơ:

• Sinh non, sảy thai tự nhiên.
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
• Nguy cơ cao mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 sau này.

Tiểu đường thai kỳ nếu không được kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi.

2. Nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ và tiền sản giật

Tăng cân nhanh cũng làm tăng nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ, một tình trạng có thể dẫn đến:

• Tiền sản giật hoặc sản giật, gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
• Giảm lưu lượng máu đến tử cung, làm tăng nguy cơ bệnh tật hoặc thậm chí tử vong cho thai nhi.

Tiền sản giật là một biến chứng thai kỳ nghiêm trọng, cần được phát hiện và điều trị sớm để đảm bảo an toàn.

3. Khó khăn khi sinh nở

Mẹ bầu tăng cân quá mức dễ gặp khó khăn trong quá trình sinh thường do:

• Khung chậu bị thu hẹp hoặc biến dạng vì tăng cân nhanh.
• Thai nhi quá lớn (macrosomia), tăng nguy cơ phải sinh mổ.

4. Khó giảm cân sau sinh

Việc giảm cân sau sinh sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều nếu mẹ bầu tăng cân quá mức trong suốt thai kỳ. Khi lượng mỡ tích trữ vượt ngưỡng kiểm soát, quá trình lấy lại vóc dáng sau sinh sẽ cần nhiều thời gian, công sức và dễ gây tâm lý chán nản cho mẹ.

Ngoài ra, việc thừa cân sau sinh có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tiểu đường type 2, cao huyết áp, và các bệnh về tim mạch. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ mà còn gián tiếp tác động đến việc chăm sóc bé yêu sau này.

Mẹ bầu tăng cân quá nhanh phải làm sao?

Tăng cân nhanh trong thai kỳ có thể gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe của cả mẹ và bé, vì vậy việc kiểm soát cân nặng một cách hợp lý là điều vô cùng quan trọng. Dưới đây là những giải pháp mẹ bầu nên áp dụng:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học: Ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein lành mạnh; hạn chế đường, chất béo bão hòa và các món ăn vặt nhiều calo.
• Tập thể dục nhẹ nhàng: Dành khoảng 150 phút mỗi tuần cho các hoạt động an toàn như đi bộ, yoga, bơi lội… để hỗ trợ kiểm soát cân nặng và tăng cường sức khỏe.
• Theo dõi cân nặng định kỳ: Ghi nhận sự thay đổi cân nặng ngay từ đầu thai kỳ để kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống và vận động phù hợp.
• Kiểm soát stress và nghỉ ngơi hợp lý: Duy trì tinh thần thư giãn thông qua thiền, yoga, hoặc tham vấn chuyên gia tâm lý nếu cần, giúp hạn chế ăn uống mất kiểm soát.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu khó kiểm soát cân nặng, mẹ nên tìm đến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn chế độ ăn và vận động phù hợp.

FAQ – Mọi người cũng hỏi về nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp xoay quanh nguyên nhân khiến mẹ bầu tăng cân nhanh trong thai kỳ.

Làm thế nào để kiểm soát cân nặng khi mang thai?

Để kiểm soát cân nặng khi mang thai, mẹ bầu cần áp dụng chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất nhưng phù hợp với nhu cầu thực tế, tránh tâm lý “ăn cho hai người”. 

Hãy lập kế hoạch và ghi nhật ký ăn uống hàng ngày, chú ý kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể. Nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa trong ngày, ăn chậm và nhai kỹ để dễ tiêu hóa. Đồng thời, uống đủ nước mỗi ngày và tuyệt đối không bỏ bữa để duy trì năng lượng ổn định cho cả mẹ và bé.

Bà bầu tăng cân nhanh ở tháng thứ mấy?

Thông thường, bà bầu tăng cân nhanh nhất trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba, tức từ tháng thứ 4 trở đi. Trong khi đó, giai đoạn đầu thai kỳ có thể xuất hiện tình trạng ốm nghén khiến mẹ bầu ăn uống kém, ảnh hưởng đến mức tăng cân.

Bầu 6 tháng lên bao nhiêu kg là chuẩn?

Ở tháng thứ 6, mẹ bầu thường tăng khoảng 4–6 kg, và tổng cộng từ đầu thai kỳ đến thời điểm này nên tăng khoảng 7–10 kg. Tuy nhiên, mức tăng cân có thể thay đổi tùy theo cơ địa và chế độ dinh dưỡng của từng mẹ. Việc kiểm soát cân nặng hợp lý trong giai đoạn này rất quan trọng để đảm bảo mẹ và bé cùng phát triển khỏe mạnh.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh sẽ giúp mẹ chủ động điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, vận động và lối sống phù hợp để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh. Bên cạnh việc chăm sóc bản thân đúng cách, mẹ bầu cũng đừng quên lựa chọn các sản phẩm chăm sóc mẹ và bé chất lượng, an toàn để đồng hành trong suốt hành trình làm mẹ. Tại Hagu Life, mẹ có thể dễ dàng tìm thấy các sản phẩm chính hãng, giá tốt, từ thực phẩm dinh dưỡng, đồ dùng chăm sóc cá nhân đến đồ dùng cho bé yêu. Cùng Hagu Life chuẩn bị hành trang vững chắc cho một thai kỳ khỏe mạnh và trọn vẹn yêu thương nhé!