Làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều? Đừng chờ bé quấy khóc mới nhận ra
Làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều là nỗi băn khoăn thường trực của nhiều mẹ bỉm, đặc biệt là trong những tuần đầu sau sinh. Việc nhận biết sớm lượng sữa mẹ có đủ hay không sẽ giúp mẹ chủ động điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và cách cho bé bú để đảm bảo bé phát triển tốt nhất. Vậy làm thế nào để nhận biết lượng sữa mẹ đang dồi dào hay bị thiếu hụt? Dưới đây là những dấu hiệu rõ ràng mẹ có thể theo dõi tại nhà.
>>> Xem thêm: Mẹ ít sữa phải làm sao? Cách gọi sữa về
Làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều? Dấu hiệu mẹ ít sữa
Việc nhận biết sớm mẹ có đang ít sữa hay không là rất quan trọng để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và tìm biện pháp cải thiện kịp thời. Vậy làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều? Dưới đây là 12 dấu hiệu cảnh báo mẹ đang có nguy cơ ít sữa, thiếu sữa:
1. Dấu hiệu mẹ ít sữa khi lượng sữa tiết ra ít, không tăng sau nhiều ngày
Trong những ngày đầu sau sinh, mẹ chỉ tiết ra sữa non (sữa có màu vàng, đặc và rất giàu kháng thể). Đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu sau 7 – 10 ngày mà sữa không tăng về lượng, không chuyển thành sữa trắng hoặc bé vẫn đói sau khi bú, đó có thể là dấu hiệu mẹ chưa đủ sữa hoặc đang thiếu sữa.
>>> Xem thêm: Tia sữa ra ít phải làm sao?
2. Bầu vú xẹp xuống đột ngột
Bình thường, khi sữa về nhiều, mẹ sẽ thấy ngực căng, tròn đều cả hai bên. Nếu bầu ngực bị xẹp nhanh chóng, mất cảm giác căng tức, mẹ cần cảnh giác vì lượng sữa đang giảm rõ rệt. Theo thống kê, có đến 61% mẹ bị ít sữa do bầu vú không cân đối hoặc tuyến sữa kém phát triển.
>>> Xem thêm: Sữa chỉ nhỏ giọt không thành tia: Nguyên nhân & giải pháp
3. Ngực không thay đổi trong thai kỳ
Trong thai kỳ, nếu mẹ không thấy ngực to lên hoặc thay đổi rõ rệt, có thể là dấu hiệu cảnh báo tuyến vú chưa phát triển đủ để tiết sữa tốt sau sinh. Khoảng 30% mẹ gặp tình trạng này, và 15% trong số đó có tuyến vú phát triển chậm hoặc không đáng kể, làm giảm khả năng tiết sữa sau này.
4. Không có hiện tượng căng sữa sau sinh
Thông thường, từ ngày thứ 2 – 3 sau sinh, mẹ sẽ cảm thấy ngực căng tức và có thể rỉ sữa nhẹ, đây là phản xạ xuống sữa bình thường. Nếu không có cảm giác căng sữa, ngực mềm, lượng sữa rỉ ra rất ít thì nhiều khả năng mẹ đang ít sữa trầm trọng.
>>> Xem thêm: Cương sữa sinh lý sau sinh là gì?
5. Núm vú hoặc bụng bị đau khi bé bú
Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết là mẹ bị đau khi cho con bú. Khi sữa quá ít, bé phải bú lâu hơn, nhai nhiều hơn, dẫn đến tổn thương núm vú. Nếu kéo dài, mẹ có thể bị nứt đầu ti hoặc viêm tuyến sữa.
>>> Xem thêm: Cách giảm đau đầu ti khi hút sữa
6. Không có cảm giác bứt rứt, ngứa râm ran ở ngực
Khi sữa về nhiều, mẹ thường cảm thấy tê rần, châm chích nhẹ hoặc ngứa ở đầu ngực – dấu hiệu cho thấy phản xạ tiết sữa đang diễn ra. Nếu mẹ không còn cảm giác này, sữa đang tiết ra rất ít hoặc phản xạ xuống sữa yếu.
7. Trẻ chậm tăng cân hoặc sụt cân
Trẻ bú đủ sữa mẹ sẽ tăng cân đều mỗi tuần. Nếu sau 10–14 ngày, cân nặng không quay lại mức ban đầu khi mới sinh, hoặc sau đó tăng cân rất chậm, mẹ nên kiểm tra lại nguồn sữa. Chuẩn tăng cân theo độ tuổi:
- 0–3 tháng: tăng 100–200g/tuần
- 3–6 tháng: tăng 100–140g/tuần
- 6–12 tháng: tăng 60–100g/tuần
8. Trẻ có dấu hiệu thiếu nước, suy dinh dưỡng
Trẻ không đủ sữa sẽ bị khô môi, da nhăn nheo, nước tiểu sậm màu, kém linh hoạt và hay khóc nhiều vào ban đêm. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể bị suy dinh dưỡng nhẹ hoặc trung bình, ảnh hưởng đến cả cân nặng và chiều cao.
9. Cữ bú quá ngắn hoặc quá dài
Thông thường, mỗi cữ bú kéo dài từ 10–20 phút. Nếu trẻ chỉ bú dưới 5 phút rồi ngừng (vì không có sữa) hoặc bú liên tục hàng giờ mà vẫn đói, đó là dấu hiệu nguồn sữa không đủ đáp ứng nhu cầu của bé.
10. Số tã ướt, tã bẩn ít
- Ngày 1–2: 1–2 tã/ngày
- Ngày 3–5: 3–5 tã/ngày
- Từ ngày 6 trở đi: 6–8 tã/ngày hoặc hơn
Nếu bé đi tiểu ít hơn số lần này, nước tiểu sẫm màu, mẹ nên nghi ngờ bé bú chưa đủ do sữa mẹ quá ít.
11. Cách trẻ mút và nuốt khi bú
Khi sữa dồi dào, bé sẽ bú chậm, nuốt đều và dễ dàng ngủ sau bú. Nếu mẹ thấy bé mút liên tục mà không nuốt, hoặc mút rất nhanh nhưng vẫn quấy khóc thì có thể là sữa ra ít, không đủ no.
Dấu hiệu mẹ nhiều sữa
Dưới đây là những dấu hiệu điển hình cho thấy mẹ đang có nguồn sữa dồi dào, đủ đáp ứng nhu cầu bú của bé mỗi ngày.
1. Dấu hiệu mẹ nhiều sữa qua phản ứng của trẻ
Quan sát phản ứng và hành vi của bé sau khi bú là cách đơn giản nhất để nhận biết lượng sữa mẹ có đủ hay không:
- Bé bú mỗi bên ngực từ 5 – 10 phút, sau đó tự chuyển sang bên còn lại. Nếu bé tự động ngừng bú và có biểu hiện no, nằm ngủ ngon hoặc chơi ngoan, đó là dấu hiệu sữa mẹ đang đủ cho bé.
- Trong khi bú, trẻ có 3 – 4 nhịp mút trước khi nuốt, tiếng nuốt nghe rõ và nhịp nhàng – thể hiện dòng sữa đang chảy đều và lượng sữa ra đủ mạnh.
- Sau mỗi bữa bú, bé ngủ sâu, vui vẻ, ít quấy khóc, đó là dấu hiệu bé được bú no bằng sữa mẹ chất lượng.
2. Dấu hiệu mẹ nhiều sữa qua hình dáng của ngực
Không phải ngực lớn mới có nhiều sữa – điều quan trọng là tuyến sữa hoạt động tốt:
- Ngực mẹ căng tròn, dễ rỉ sữa ra áo là dấu hiệu rõ ràng cho thấy lượng sữa mẹ đang vượt mức cần thiết.
- Một số mẹ ngực nhỏ nhưng vẫn nhiều sữa, miễn là ngực luôn có cảm giác căng đầy, không bị mềm nhũn hoặc teo tóp sau các cữ bú.
- Trước giờ bú, mẹ thường có cảm giác căng tức hoặc châm chích nhẹ, đây là phản xạ xuống sữa tự nhiên của cơ thể.
3. Cảm nhận của mẹ và sinh hoạt của bé
Trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày, điều này chứng tỏ lượng nước và sữa hấp thu tốt. Cụ thể:
- Trẻ sơ sinh: ~1 lần/giờ
- Trẻ từ 1 tháng tuổi trở lên: ~1,5 lần/giờ
- Trẻ từ 12 tháng tuổi: ~2 lần/giờ
Trẻ ăn ngoan, chơi ngoan, ít quấy khóc, ngủ sâu giấc và tăng cân đều – tất cả những điều này là chỉ dấu cho thấy bé đang được bú mẹ đủ lượng và chất.
Mẹ cảm thấy ngực được làm rỗng sau mỗi cữ bú, sữa tiết ra đều khi hút/vắt hoặc bé bú là dấu hiệu tốt cho thấy nguồn sữa đang ổn định và nhiều.
FAQ – Mọi người cũng hỏi làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều
Chắc hẳn nhiều mẹ bỉm sữa đã từng tự hỏi “Làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều?”. Trong phần FAQ này, chúng tôi sẽ giải đáp những thắc mắc thường gặp về việc nhận biết lượng sữa mẹ, giúp mẹ dễ dàng theo dõi và đảm bảo rằng bé luôn được cung cấp đủ dinh dưỡng.
Kiêng ăn gì để tránh mất sữa?
Để tránh mất sữa, mẹ sau sinh nên tránh dùng các thực phẩm dễ làm giảm tiết sữa, bao gồm: bia rượu, bạc hà và sản phẩm từ bạc hà, bắp cải sống, đồ ăn cay nóng, caffeine, đồ chiên rán, thức ăn nhanh và một số loại hải sản dễ gây dị ứng. Đồng thời, hãy duy trì chế độ ăn lành mạnh, uống đủ nước và nghỉ ngơi hợp lý để đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho bé.
Bỏ bú bao lâu thì hết căng sữa?
Nếu mẹ không cho con bú hoặc không vắt sữa, thông thường sẽ mất khoảng 7 – 10 ngày để hormone tiết sữa giảm dần và cơ thể trở về trạng thái như trước khi mang thai. Trong thời gian này, mẹ có thể cảm thấy căng tức ngực, hơi khó chịu, nhưng cảm giác này sẽ giảm dần khi sữa không còn được kích thích tiết ra.
Cảm giác xuống sữa như thế nào?
Khi có phản xạ xuống sữa, mẹ có thể cảm nhận cảm giác tê rần, châm chích hoặc như kiến bò trong bầu ngực. Một số mẹ thấy ngực hơi căng tức hoặc râm ran nhẹ. Lúc này, sữa bắt đầu chảy ra, thậm chí có thể phun thành tia nếu bé bất ngờ nhả vú ra khi đang bú. Đây là dấu hiệu bình thường cho thấy tuyến sữa đang hoạt động hiệu quả.
Việc nhận biết làm sao biết sữa mẹ ít hay nhiều là điều quan trọng giúp mẹ chủ động chăm sóc bản thân và điều chỉnh kịp thời để đảm bảo bé yêu được bú đủ sữa, phát triển khỏe mạnh.
Bên cạnh việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi khoa học, mẹ cũng nên lựa chọn các sản phẩm hỗ trợ chăm sóc sau sinh như máy hút sữa, túi trữ sữa, thực phẩm lợi sữa, đồ dùng mẹ & bé chính hãng. Hãy đến Hagu Life – nơi cung cấp đa dạng sản phẩm chất lượng với giá tốt và an toàn tuyệt đối, đồng hành cùng mẹ trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ một cách trọn vẹn và nhẹ nhàng hơn.
