Sữa đầu và sữa cuối của mẹ là gì? Công dụng và cách nhận biết

Sữa đầu và sữa cuối là hai giai đoạn sữa mẹ được tiết ra trong cùng một cữ bú, nhưng lại có sự khác biệt rõ rệt về thành phần và vai trò dinh dưỡng. Hiểu đúng về hai loại sữa này sẽ giúp mẹ tối ưu quá trình cho con bú, đảm bảo bé hấp thu đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện.

>>> Xem thêm: Các thành phần dinh dưỡng trong sữa mẹ

Sữa đầu và sữa cuối là gì?

Cữ bú của bé đều chia thành hai giai đoạn sữa với thành phần dinh dưỡng khác nhau. Hiểu rõ đặc điểm của sữa đầu và sữa cuối sẽ giúp mẹ cho bé bú hiệu quả hơn, đảm bảo bé nhận đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện.

1. Sữa đầu là gì?

Sữa đầu (foremilk) là phần sữa được tiết ra trong khoảng 10 phút đầu tiên của mỗi cữ bú, thường có màu trắng trong hoặc hơi xanh nhạt, loãng và chứa nhiều nước. Đây là phần sữa đầu tiên mà bé bú vào khi bắt đầu tiếp xúc với ngực mẹ.

• Đặc điểm: Màu trắng trong, hơi loãng, có vị hơi lợ giống nước điện giải.
• Thành phần chính: Nước, lactose, protein, vitamin và khoáng chất.
• Hàm lượng chất béo: Rất thấp.
• Lượng sữa đầu trung bình: Khoảng 15ml, có thể lên đến 30ml nếu mẹ nhiều sữa.

Vì có nhiều nước và đường lactose, sữa đầu giúp giải khát và cung cấp năng lượng nhanh cho bé, nhưng nếu bé chỉ bú sữa đầu thì sẽ rất nhanh đói do thiếu chất béo. 

Trẻ bú bao lâu thì hết sữa đầu? Tuỳ vào lực bú và độ tuổi của bé. Với trẻ sơ sinh, thời gian bú hết sữa đầu thường kéo dài từ 10–20 phút; trẻ lớn hơn có thể chỉ mất 5–10 phút.

>>> Xem thêm: Nguyên nhân sữa mẹ bị loãng và cách khắc phục

2. Sữa cuối là gì?

Sữa cuối (Hindmilk) là phần sữa được tiết ra sau khi sữa đầu đã gần hết, thường có màu trắng đục hoặc vàng nhạt, đặc sánh hơn và xuất hiện vào cuối mỗi cữ bú. 

• Đặc điểm: Màu trắng đục hoặc hơi vàng, sánh và đặc hơn sữa đầu.
• Thành phần chính: Nhiều chất béo, calo và năng lượng.
• Vai trò: Giúp bé no lâu hơn, tăng cân tốt, hỗ trợ phát triển não bộ và hấp thu vitamin tan trong chất béo.

Khi bé bú càng lâu, lượng chất béo trong sữa càng tăng do sữa di chuyển qua các ống dẫn sữa và “thu thập” chất béo còn sót lại trong tuyến sữa. Sự thay đổi thành phần này là cách cơ thể mẹ tự điều chỉnh để cung cấp dinh dưỡng đầy đủ hơn cho bé. Vì vậy, bé cần được bú đủ lâu ở mỗi bên ngực để có thể nhận đủ sữa cuối.

>>> Xem thêm: Có nên hút sữa sau khi cho con bú không?

Tác dụng của sữa đầu và sữa cuối

Sữa đầu và sữa cuối đều có vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng và bảo vệ sức khỏe cho trẻ sơ sinh, nhưng mỗi loại lại mang đến những giá trị dinh dưỡng và tác dụng khác nhau.

1. Tác dụng của sữa đầu – Tăng đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa

Mặc dù có kết cấu loãng và màu trắng trong, sữa đầu lại chứa nhiều dưỡng chất vô cùng quý giá trong những ngày đầu đời của bé:

• Giàu kháng thể và bạch cầu: Giúp bé tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên, chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh ngoài môi trường.
• Hàm lượng lactose cao: Hỗ trợ phát triển hệ thần kinh, đồng thời thúc đẩy tiêu hóa và hấp thu canxi.
• Chứa nhiều nước: Giúp bổ sung lượng nước cần thiết, tránh tình trạng mất nước mà không cần uống thêm nước ngoài sữa mẹ.
• Giúp làm sạch đường ruột: Hỗ trợ đào thải phân su, ngăn ngừa tình trạng vàng da sinh lý.

>>> Xem thêm: Sữa mẹ từ đâu mà có?

2. Tác dụng của sữa cuối – Cung cấp năng lượng, giúp bé tăng cân tốt

Sau khi bé bú hết sữa đầu, cơ thể mẹ bắt đầu tiết ra sữa cuối, có màu đục hơn, đặc hơn và giàu năng lượng hơn. Đây là nguồn sữa cực kỳ quan trọng với sự phát triển thể chất của bé.

• Chứa nhiều chất béo và calo: Giúp bé tăng cân ổn định, no lâu và ngủ sâu giấc hơn.
• Hỗ trợ phát triển não bộ và hệ thần kinh: Nhờ hàm lượng chất béo cao – yếu tố quan trọng trong cấu trúc não bộ.
• Tăng cường hấp thu vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K – thiết yếu cho sự tăng trưởng toàn diện.
• Ổn định đường huyết: Lượng chất béo trong sữa cuối giúp cung cấp năng lượng chậm rãi, giữ bé no lâu hơn.

>>> Xem thêm: Dấu hiệu sữa mẹ thiếu chất

Sự khác nhau giữa sữa đầu và sữa cuối

Dưới đây là bảng phân biệt nhanh sự khác nhau giữa sữa đầu và sữa cuối giúp mẹ hiểu rõ hơn về thành phần và vai trò của từng loại sữa trong mỗi cữ bú.

Tiêu chí	Sữa đầu (Foremilk)	Sữa cuối (Hindmilk)
Thời điểm tiết sữa	Trong 10 phút đầu tiên của mỗi cữ bú	Sau khi sữa đầu gần hết, vào cuối mỗi cữ bú
Màu sắc	Trắng trong hoặc hơi xanh nhạt	Trắng đục hoặc vàng nhạt
Kết cấu	Loãng, ít sánh	Đặc, sánh hơn
Thành phần chính	Nước, lactose, protein, vitamin, khoáng chất	Chất béo, calo, vitamin tan trong chất béo
Hàm lượng chất béo	Rất thấp	Cao
Lượng sữa trung bình	Khoảng 15–30ml	Không cố định, phụ thuộc lượng sữa mẹ tiết ra sau khi bú sữa đầu
Tác dụng chính	– Giải khát, cung cấp năng lượng nhanh- Tăng đề kháng- Hỗ trợ tiêu hóa	– Giúp bé no lâu- Tăng cân tốt- Phát triển não bộ- Hấp thu vitamin tan trong chất béo
Nếu chỉ bú loại sữa này	Bé nhanh đói, có thể đi phân xanh	Bé no nhưng có thể thiếu nước, thiếu kháng thể nếu không nhận đủ sữa đầu
Thời gian bú hết	10–20 phút với trẻ sơ sinh, 5–10 phút với trẻ lớn hơn	Càng bú lâu càng nhiều sữa cuối được tiết ra

>>> Xem thêm: Sữa màu trắng hay màu vàng thì tốt hơn?

FAQ – Mọi người cũng hỏi về sữa đầu và sữa cuối

Mọi người cũng hỏi về sữa đầu và sữa cuối: Giải đáp nhanh những thắc mắc thường gặp giúp mẹ hiểu rõ hơn về hai loại sữa quan trọng trong mỗi cữ bú.

Sữa đầu và sữa cuối sữa nào tốt hơn?

Cả sữa đầu và sữa cuối đều quan trọng và không thể thay thế nhau. Sữa đầu tuy loãng nhưng giàu kháng thể, giúp tăng đề kháng và hỗ trợ tiêu hóa. Sữa cuối chứa nhiều chất béo và năng lượng, giúp bé no lâu, tăng cân và phát triển thể chất. Vì vậy, mẹ nên cho bé bú đủ lâu một bên ngực để bé nhận trọn vẹn cả hai loại sữa trong mỗi cữ bú.

Có nên vắt bỏ sữa đầu khi cho con bú?

Không nên vắt bỏ sữa đầu, vì sữa đầu chứa nhiều nước, lactose và kháng thể giúp bé tăng đề kháng, hỗ trợ tiêu hóa và phát triển toàn diện. Việc vắt bỏ sữa đầu có thể khiến bé thiếu hụt dưỡng chất quan trọng. Tốt nhất, mẹ nên cho bé bú đủ lâu một bên ngực để bé nhận được cả sữa đầu và sữa cuối, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng cho bé.

Trẻ bú bao lâu thì hết sữa đầu?

Với trẻ sơ sinh, thời gian bú hết sữa đầu thường kéo dài khoảng 10–20 phút. Khi bé lớn hơn, lực bú mạnh hơn thì thời gian này có thể rút ngắn còn 5–10 phút. Sữa đầu chứa nhiều nước nên trẻ bú mẹ hoàn toàn từ 4–6 tháng tuổi không cần uống thêm nước, vì sữa đã cung cấp đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể bé.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa sữa đầu và sữa cuối sẽ giúp mẹ cho con bú đúng cách, đảm bảo bé nhận đầy đủ dưỡng chất cần thiết để phát triển toàn diện. Đồng hành cùng mẹ trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ, Hagu Life mang đến các sản phẩm chăm sóc mẹ và bé chính hãng, an toàn và giá tốt như máy hút sữa, túi trữ sữa, bình bú chống sặc, thực phẩm lợi sữa… Giúp mẹ chăm con dễ dàng, khoa học và tiết kiệm hơn mỗi ngày.