Ăn dặm tự chỉ huy là gì? Hướng dẫn tập ăn dặm tự chỉ huy cho bé

Ăn dặm tự chỉ huy hay BLW là cụm từ viết tắt tiếng Anh: Baby Led Weaning, đây là phương pháp ăn dặm cho phép bé tự quyết định quá trình ăn uống của mình ngay từ giai đoạn đầu. Phương pháp này giúp bé khám phá thực phẩm một cách tự nhiên, phát triển kỹ năng vận động và tự lập hơn trong việc ăn uống. Vậy làm thế nào để tập cho bé ăn dặm BLW một cách hiệu quả và an toàn? 

>>> Xem thêm: Kết hợp ăn dặm kiểu Nhật và ăn dặm BLW

Ăn dặm tự chỉ huy (BLW) là gì?

Ăn dặm tự chỉ huy (Baby-Led Weaning – BLW) là phương pháp cho phép trẻ tự quyết định món ăn và cách thức ăn theo nhu cầu và sở thích của mình mà không có sự can thiệp của người lớn. 

Dù cho bé ăn dặm tự chỉ huy hay theo bất kỳ phương pháp nào, các yếu tố dinh dưỡng và thói quen ăn uống vẫn cần được đảm bảo:

• Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng chính.
• Đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm bao gồm tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất, đồng thời nên có nhiều loại thực phẩm khác nhau để giúp trẻ có thể đa dạng về khẩu vị.
• Bắt đầu từ thức ăn loãng, sệt rồi dần dần chuyển sang thức ăn đặc và thô để bé làm quen với các kết cấu thức ăn khác nhau.
• Bé nên ăn đúng giờ, đúng bữa và tránh ăn vặt trước bữa chính. 
• Mẹ nên tạo điều kiện cho bé ăn chung với gia đình để bé cảm nhận không khí bữa ăn.

>>> Xem thêm: Các món cho bé ăn dặm tự chỉ huy khi mới bắt đầu

Ưu và nhược điểm của phương pháp BLW

Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW) ngày càng được nhiều bà mẹ hiện đại áp dụng do những lợi ích mà nó mang lại cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp nào khác, BLW cũng có những ưu và nhược điểm cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi áp dụng.

Ưu điểm của BLW:

• Bé tự lập, tự chủ trong ăn uống: Bé có thể tự ăn mà không cần phải có người lớn bón từng thìa. Điều này giúp bé phát triển tính tự lập ngay từ giai đoạn đầu. Ban đầu, bé sẽ tự bốc thức ăn bằng tay, sau đó có thể học cách sử dụng thìa khi mẹ hướng dẫn.
• Phát triển kỹ năng sử dụng tay và miệng: BLW giúp bé phát triển được khả năng sử dụng tay và miệng tự nhiên nhất, rèn luyện khả năng cầm nắm, đưa thức ăn vào miệng và nhai.
• Khám phá các loại thức ăn: Phương pháp BLW tạo điều kiện cho bé khám phá các loại thực phẩm với hương vị, hình dáng, và màu sắc khác nhau. Bé có thể tự chọn lựa, thử nghiệm và dần hình thành sở thích ăn uống riêng.
• Phát triển sở thích ăn uống: Việc để bé tự quyết định loại thức ăn yêu thích giúp bé trở nên hứng thú với việc ăn uống hơn mỗi ngày.

Nhược điểm của BLW:

• Lo ngại về nguy cơ hóc, nghẹn: Khả năng bị hóc hay bị nghẹn khi áp dụng phương pháp ăn dặm BLW cho bé rất thấp. Tuy nhiên để giảm thiểu cao nhất khả năng hóc thì các mẹ nên cắt thức ăn thành từng miếng nhỏ, luôn theo sát bé trong lúc ăn và trang bị kiến thức xử lý hóc nghẹn cho bé.
• Bé dễ ọe, nôn trong giai đoạn đầu: Trong thời gian đầu, bé có thể ọe, nôn khi tiếp xúc với thức ăn mới. Đây là phản ứng tự nhiên của bé khi thức ăn chạm vào họng mà chưa quen. Sau khoảng 1-2 tháng, bé sẽ dần quen.
• Mất thời gian dọn dẹp: Bé có thể tự tay bốc thức ăn, ném, làm rơi rớt thức ăn khắp nơi và tự làm bẩn quần áo. Mẹ mất nhiều thời gian hơn trong việc dọn dẹp sau mỗi bữa ăn.

Khi nào nên tập cho bé ăn dặm tự chỉ huy?

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thời điểm lý tưởng để bắt đầu ăn dặm cho bé là từ 6 tháng tuổi. Đây là giai đoạn mà hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển đủ để hấp thu các loại thức ăn đặc và phức tạp hơn so với sữa mẹ.

Theo các nghiên cứu, khoảng 87% trẻ từ 6-7 tháng tuổi đã bắt đầu có khả năng cầm nắm thức ăn bằng tay. Kỹ năng này thường phát triển mạnh mẽ hơn, đạt đến 96% vào tháng thứ 7-8. Do đó, hầu hết các bé ở độ tuổi 6 tháng đều đã có thể tự ăn và làm quen với phương pháp BLW.

>>> Xem thêm: Thực đơn ăn dặm BLW cho bé 6 tháng

Dấu hiệu của bé cho biết đã sẵn sàng tập ăn dặm tự chỉ huy

Dấu hiệu cho thấy trẻ đã sẵn sàng áp dụng phương pháp tự chỉ huy như sau:

• Trẻ tăng cân, có thể tăng gấp đôi cân nặng so với lúc mới sinh.
• Trẻ có thể giữ đầu thẳng và ngồi vững.
• Trẻ có thể há miệng và cầm nắm thức ăn.
• Trẻ thể hiện sự thích hoặc không thích với các món ăn bằng cách quay đầu đi hoặc không há miệng.

Lịch trình ăn dặm có thể được đề xuất như sau:

• 6 tháng Tuổi: Cho trẻ ăn bột nấu loãng, tăng dần độ đặc.
• Ăn dặm BLW 7-8 tháng tuổi: Bắt đầu ăn bột đặc hơn.
• 9-10 tháng Tuổi: Chuyển sang ăn cháo.
• 12-18 tháng Tuổi: Bắt đầu cai sữa, chia bữa ăn thành 3 bữa chính và 2 bữa phụ.
• Khi trẻ mọc răng đủ: Có thể cho trẻ ăn cơm và thực phẩm có kết cấu thô hơn.

Bí quyết áp dụng tốt phương pháp ăn dặm tự chỉ huy BLW

Áp dụng phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW) không cần phải nấu riêng hay xay nghiền cầu kỳ mà khi cả gia đình đang ăn gì, mẹ có thể cho bé ăn nấy. Tuy nhiên, để đảm bảo bé phát triển tốt và an toàn, mẹ cần lưu ý một số bí quyết quan trọng sau:

• Cắt thức ăn thành từng miếng nhỏ: Bé 6 tháng tuổi khả năng nắm chặt đồ ăn chưa thực sự được phát triển đầy đủ. Do đó, mẹ cần cắt thức ăn thành những miếng nhỏ, dài, thon gọn, vừa tay bé cầm.
• Hạn chế số lượng món ăn: Chỉ nên để từ 3 – 4 món ăn trong khay của bé. Điều này giúp bé có sự lựa chọn nhưng không bị rối bởi nhiều sự lựa chọn.
• Không cho muối và đường: Ăn dặm chế độ tự chỉ huy không được cho muối và đường vào đồ ăn của bé. Muối gây tổn thương thận, đường có tác dụng độc hại với răng non. Bé dưới 1 tuổi chỉ nên cho ăn tối đa là 1g muối. Sau 1 tuổi thì bé có thể ăn 2g muối/ngày.
• Đảm bảo đồ ăn chín hẳn: Đồ ăn của bé phải được nấu chín hẳn, không cho bé ăn đồ ăn tái, sống.
• Cho bé ngồi ăn đúng tư thế: Cho bé ngồi ăn để tránh bị hóc, sặc thức ăn. Để bé ăn trong tầm mắt của mẹ tránh trường hợp bé bị hóc gây nguy hiểm đến tính mạng.

>>> Xem thêm: Tìm hiểu về phương pháp ăn dặm kiểu Nhật

Dụng cụ cần thiết khi cho bé ăn dặm tự chỉ huy

Để quá trình ăn dặm tự chỉ huy (BLW) diễn ra tốt và hiệu quả nhất, mẹ cần chuẩn bị một số dụng cụ hỗ trợ cần thiết. Dưới đây là danh sách các dụng cụ cần thiết khi cho con ăn dặm theo phương pháp tự chỉ huy:

1. Ghế Ăn Dặm

Ghế ăn dặm là dụng cụ đầu tiên và quan trọng nhất khi cho bé thực hiện phương pháp ăn dặm tự chỉ huy. Bé cần được ngồi ở vị trí thoải mái và an toàn khi ăn, đồng thời ghế ăn dặm cũng giúp bé tham gia bữa ăn chung cùng gia đình.

• Nếu gia đình sử dụng bàn ăn cao, mẹ nên chọn ghế có chiều cao tương ứng để bé có thể ngồi ngang tầm với bàn ăn.
• Nếu gia đình ngồi trên sàn, có thể chọn loại ghế thấp sát đất để bé dễ ngồi và giữ tư thế an toàn.

2. Yếm Ăn

Yếm ăn là vật dụng không thể thiếu khi bé tập ăn, nhất là với phương pháp BLW, bé sẽ thường tự tay cầm nắm thức ăn, dễ gây bẩn. Yếm ăn giúp bảo vệ quần áo của bé khỏi thức ăn rơi vãi và các vết bẩn khó giặt.

Mẹ nên chọn loại yếm có khả năng chống thấm nước hoặc yếm silicon dễ lau chùi, có máng phía dưới để hứng đồ ăn rơi. Dù có yếm, bé vẫn có thể bị dính bẩn nhưng sẽ giảm thiểu đáng kể so với việc không dùng yếm.

>>> Mua ngay: Set combo dụng cụ ăn dặm: Khay, yếm, muỗng

3. Khay Ăn Dặm

Khay ăn dặm giúp bé dễ dàng chọn và lấy thức ăn khi thực hiện phương pháp BLW. Khay thường được đặt trực tiếp lên ghế ăn của bé hoặc bề mặt bàn.

Mẹ nên chọn các loại khay được làm từ chất liệu an toàn như silicone thực phẩm, nhựa không chứa BPA hoặc sợi tre tự nhiên. Khay có thể có nhiều ngăn để mẹ phân chia thức ăn cho bé, giúp bé dễ dàng tiếp cận với các loại thực phẩm khác nhau mà không bị lẫn lộn.

4. Thìa Tập Ăn

Khoảng 1.5 đến 3 tháng sau khi bé bắt đầu làm quen với phương pháp BLW, mẹ có thể cho bé sử dụng thìa tập ăn để bé phát triển kỹ năng tự xúc thức ăn.

Nên chọn các loại thìa tập ăn chuyên dụng có thiết kế nhỏ gọn, vừa tay bé, đầu thìa mềm và an toàn để tránh tổn thương nướu và răng non của bé. Thìa tập ăn không chỉ giúp bé dần dần làm quen với việc tự ăn bằng thìa mà còn khuyến khích sự tò mò, kích thích bé hứng thú hơn trong việc tập xúc thức ăn.

>>> Xem thêm: Kinh nghiệm mua dụng cụ ăn dặm cho bé

Thực đơn ăn dặm BLW cho bé đầy đủ dưỡng chất

Khi xây dựng thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho trẻ, điều quan trọng là mẹ phải thay đổi các món ăn thường xuyên để giúp trẻ luôn hào hứng và không bị ngán. Để kích thích con ăn nhiều, mẹ có thể áp dụng nhiều phương pháp nấu khác nhau như luộc, hấp, xào và thêm một chút gia vị nhẹ nhàng. Dưới đây là những gợi ý thực đơn BLW cho bé mẹ có thể tham khảo:

• Thực đơn 1: Khoai tây hấp, măng tây luộc, cá hồi nướng và táo.
• Thực đơn 2: Súp lơ hấp, cà rốt luộc và súp khoai tây bơ.
• Thực đơn 3: Cá nướng, khoai lang hấp, bí ngòi hấp và chuối.
• Thực đơn 4: Cá hồi rán, bí đỏ hấp, đậu Hà Lan hấp và thanh long ruột đỏ.
• Thực đơn 5: Thịt bò nướng, cà rốt hấp, đậu cove hấp và nho xanh cắt nhỏ.
• Thực đơn 6: Măng tây luộc, trứng gà luộc băm nhỏ, canh rau bina và kiwi.
• Thực đơn 7: Súp lơ luộc, thịt viên rán, khoai tây chiên và dưa lưới.
• Thực đơn 8: Thịt bò phô mai, su su luộc, khoai lang hấp và quýt.
• Thực đơn 9: Gà viên rán, cơm dương châu, củ cải luộc và nho cắt nhỏ.
• Thực đơn 10: Mì sợi, thịt bò cuộn măng tây nướng, đậu luộc và dâu tây.

Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW) không chỉ giúp bé phát triển kỹ năng tự lập mà còn tạo ra những trải nghiệm vui vẻ trong mỗi bữa ăn. Để hành trình ăn dặm trở nên dễ dàng và an toàn hơn, mẹ cần trang bị những dụng cụ hỗ trợ chất lượng. Hagu Life là địa chỉ uy tín cung cấp các sản phẩm ăn dặm cho bé với chất liệu an toàn, thân thiện với trẻ nhỏ. Hãy lựa chọn sản phẩm chất lượng tại Hagu Life để đồng hành cùng bé trên con đường phát triển khỏe mạnh!