Cách vắt sữa mẹ bằng tay đúng kỹ thuật, không đau, sữa về nhiều
Vắt sữa bằng tay là một trong những phương pháp đơn giản, tiết kiệm mà vẫn mang lại hiệu quả cao nếu thực hiện đúng kỹ thuật. Phương pháp này không chỉ giúp mẹ giảm tình trạng căng tức ngực sau sinh, mà còn hỗ trợ kích thích tuyến sữa, duy trì nguồn sữa dồi dào cho bé bú. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn mẹ từ A–Z cách vắt sữa đúng chuẩn, nhẹ nhàng và hiệu quả tại nhà.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn bảo quản sữa mẹ sau khi vắt
Vắt sữa mẹ là gì?
Vắt sữa mẹ là quá trình lấy sữa từ bầu ngực mẹ ra bên ngoài bằng tay hoặc máy hút sữa, nhằm phục vụ cho nhu cầu bú sữa gián tiếp của bé hoặc bảo quản sữa cho những lúc mẹ vắng mặt. Trong đó, vắt sữa bằng tay là phương pháp phổ biến và đơn giản nhất, được nhiều mẹ áp dụng đặc biệt trong giai đoạn sau sinh.
Vắt sữa bằng tay là kỹ thuật sử dụng tay để thực hiện các thao tác massage và ép nhẹ nhàng quanh bầu ngực, từ đó giúp đưa sữa ra ngoài mà không cần thiết bị hỗ trợ.
>>> Xem thêm: Hút sữa đúng cách để sữa về nhiều
Nên vắt sữa bao nhiêu lần 1 ngày?
Số lần vắt sữa mỗi ngày phụ thuộc vào việc bé bú trực tiếp hay hoàn toàn bú bình và nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của trẻ. Không có một con số cố định, nhưng dưới đây là những hướng dẫn cơ bản giúp mẹ xây dựng lịch vắt sữa hiệu quả:
- Nếu bé chủ yếu bú mẹ trực tiếp: Chỉ cần vắt sữa một vài lần mỗi ngày. Thời điểm lý tưởng là buổi sáng hoặc khi cảm thấy ngực căng tức, nhằm giải phóng sữa dư thừa và duy trì nguồn sữa.
- Nếu bé bú hoàn toàn bằng sữa vắt: Nên vắt sữa theo nhu cầu của trẻ. Nếu trẻ bú 8–12 lần mỗi ngày, bạn cũng cần vắt ít nhất 8 lần/ngày để đảm bảo lượng sữa đủ cung cấp. Các cữ vắt nên cách nhau không quá 5 tiếng và ưu tiên 2–3 giờ một lần trong giai đoạn sơ sinh.
- Vắt sữa ban đêm: Dù bận rộn hay mệt mỏi, mẹ cũng nên vắt ít nhất 2 lần vào ban đêm. Đây là thời điểm hormone tạo sữa (prolactin) hoạt động mạnh, giúp ổn định và tăng cường nguồn sữa lâu dài.
>>> Xem thêm: Tại sao càng hút sữa càng ít?
Cách vắt kiệt sữa mẹ bằng tay
Vắt sữa mẹ bằng tay là kỹ năng cần thiết mà bất kỳ mẹ bỉm nào cũng nên biết, đặc biệt trong giai đoạn đầu sau sinh. Tuy nhiên, để vắt kiệt sữa mà không gây đau rát hay mất sữa thì mẹ cần luyện tập đúng kỹ thuật. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước giúp mẹ thực hiện dễ dàng và hiệu quả tại nhà.
Bước 1: Chuẩn bị và vệ sinh
- Rửa sạch tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay có cồn ≥ 60%.
- Chuẩn bị dụng cụ đựng sữa như cốc, ly hoặc bình có miệng rộng đã được tiệt trùng và để ráo nước.
- Nếu định trữ sữa, hãy chọn túi/bình trữ chuyên dụng an toàn, không chứa BPA.
Bước 2: Kích thích phản xạ tiết sữa
- Dùng khăn ấm lau nhẹ bầu ngực trong khoảng 2 phút để kích thích tuyến sữa mở.
- Massage nhẹ nhàng bầu ngực theo chuyển động tròn từ phía trên xuống quầng vú để kích thích phản xạ tiết sữa.
- Có thể lắc nhẹ ngực trước khi vắt để tăng hiệu quả.
Bước 3: Tư thế vắt sữa
Mẹ nên ngồi thẳng lưng, hơi nghiêng người về phía trước để tận dụng trọng lực hỗ trợ dòng sữa chảy ra dễ dàng hơn. Đồng thời, hãy giữ cho tinh thần thư giãn, thoải mái, tránh lo lắng hay căng thẳng.
Bước 4: Đặt tay đúng tư thế
Mẹ hãy đặt ngón cái lên phần trên của quầng vú, ngón trỏ ở phía đối diện bên dưới, tạo thành hình chữ C bao quanh bầu ngực. Các ngón tay còn lại nhẹ nhàng nâng đỡ phần dưới ngực, giúp giữ vững tư thế tay trong suốt quá trình vắt sữa.
Bước 5: Vắt sữa
- Ấn ngón cái và trỏ vào thành ngực, phía sau quầng vú (không bóp núm).
- Nhấn vào rồi thả ra theo nhịp đều – ban đầu sữa có thể chưa xuống, vài lần sau sẽ chảy thành dòng.
- Vắt mỗi bên tối thiểu 3–5 phút hoặc cho đến khi sữa ngưng chảy và ngực mềm.
Bước 6: Bảo quản sữa
Sau khi vắt, mẹ có thể cho bé bú tiếp phần sữa cuối còn sót lại – đây là sữa giàu chất béo, giúp bé tăng cân tốt.
Nếu chưa dùng ngay, hãy rót sữa vào túi hoặc bình trữ, ghi rõ ngày giờ và bảo quản đúng cách:
- Ngăn mát tủ lạnh: 24–48h
- Ngăn đông: 1–6 tháng (tùy nhiệt độ)
Vắt sữa mẹ bằng tay có tốt không?
Có. Vắt sữa mẹ bằng tay giúp mẹ:
- Giảm căng tức ngực khi sữa về nhiều.
- Giải quyết tình trạng tắc tia sữa nhẹ một cách tự nhiên.
- Duy trì và kích thích tuyến sữa hoạt động ổn định, nhất là trong giai đoạn bé chưa bú hiệu quả.
- Hỗ trợ bảo quản sữa cho bé bú khi mẹ đi làm hoặc đi xa.
Vắt sữa đúng cách còn giúp cải thiện tuần hoàn vùng ngực, hạn chế tình trạng viêm tuyến vú và tạo điều kiện thuận lợi để bé bú mẹ dễ dàng hơn.
Sữa mẹ vắt xong để ngoài được bao lâu?
Một trong những băn khoăn thường gặp của các mẹ sau khi vắt sữa là: Sữa mẹ để ngoài được bao lâu thì vẫn an toàn cho bé? Câu trả lời phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường và cách bảo quản sữa sau khi vắt:
- Ở nhiệt độ phòng trên 26°C: Sữa mẹ chỉ nên để ngoài tối đa 1 giờ đồng hồ.
- Ở nhiệt độ phòng có điều hòa (dưới 26°C): Sữa có thể sử dụng trong vòng tối đa 6 giờ. Tuy nhiên, nếu có thể, mẹ vẫn nên cho bé bú hoặc trữ lạnh càng sớm càng tốt để đảm bảo chất lượng sữa.
- Bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh: Sữa mẹ có thể dùng trong vòng 48 giờ.
- Bảo quản trong ngăn đá của tủ lạnh loại 1 cửa (loại nhỏ): Sữa có thể trữ trong tối đa 2 tuần. Tuy nhiên, nên hạn chế việc trữ quá lâu và cần rã đông đúng cách trước khi cho bé sử dụng.
Lưu ý: Dù bảo quản theo đúng hướng dẫn, mẹ cũng cần ngửi và kiểm tra màu sắc sữa trước khi cho bé bú để đảm bảo sữa không bị ôi thiu. Nếu sữa có mùi lạ, vón cục hoặc đổi màu, hãy bỏ ngay.
Vắt sữa mẹ không chỉ là cách giúp mẹ duy trì nguồn sữa dồi dào cho con yêu, mà còn là phương pháp hiệu quả để giảm căng tức ngực, phòng ngừa tắc tia sữa và hỗ trợ bé bú tốt hơn trong những thời điểm mẹ vắng mặt. Để hành trình chăm con thêm thuận tiện, mẹ đừng quên chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ hỗ trợ và các sản phẩm chăm sóc mẹ & bé tại Hagu Life – nơi cung cấp hàng chính hãng, an toàn, giá tốt và luôn đồng hành cùng mẹ trong từng giai đoạn nuôi dưỡng bé yêu.
